Bevrijdingsdag 5 mei. Ik zit buiten op het balkon. Het is koud, maar de zon geeft net genoeg warmte af. Ik lees in het boek ‘Zin van het bestaan ‘van Victor Frankl. Een actueel boek; Victor Frankl heeft namelijk Auschwitz overleefd. Ik zak een beetje weg in de bank en ga op in het boek. Ik merk dat ik mij goed voel dit moment. Af en toe kijk ik boven mijn boek uit naar de mensen die voorbij lopen en auto’s die voorbij rijden. Ik kijk hoe mensen gesprekken hebben, op anderhalve-meter-afstand. Dan komt er iemand met een mondkapje voorbij gelopen. Er gaat een schok door mij heen en ik ben weer helemaal terug in het nu.
Misschien is deze crisis een ver-van-je-bed show en is er weinig veranderd. Misschien heeft de crisis enorm veel impact op je. Misschien heb je te maken met verlies, in welke vorm dan ook. Alles is waar en doet er toe.
Een tijdje geleden las ik een column van Daniëlle Braun. Zij stelde de vraag: ‘Mag je nu gelukkig zijn?’ Om mij heen hoor ik die vraag ook. Het voelt immers zo wrang met alle pijn en verdriet. De serieuze persconferenties; de beperkingen en de anderhalve meter afstand. En laat ik vooral de eenzaamheid en het verlies niet vergeten. Toch, ondanks alle omstandigheden, antwoorden Daniëlle en ik ‘ja’ op die vraag. Het is OK als jij je goed voelt.
Acceptatie en relativeren
Er zijn voor mij twee belangrijke werkwoorden in deze tijd: acceptatie en relativeren. Deze twee woorden hebben mij in tijden van crisis rust gebracht. Nu moet ik eerlijk zeggen, relativeren is een kunst. Hierbij zet je namelijk de huidige situatie in een nieuw perspectief met als doel het probleem kleiner te maken of kleiner te laten lijken. Deze crisis ligt immers buiten onze ‘circle of influence’. Je kan de regels opvolgen en alles eraan doen om gezond te blijven, maar buiten dat heb je er geen invloed op. En dat brengt ons bij het tweede woord: acceptatie. Aan de situatie zelf kan je niets veranderen. Het is zoals het is.
Dit brengt mij nu naar een lastige vraag. Hoe verhoud ik me dan tot iemand die net een naaste is verloren? Een belangrijk, maar ook lastig antwoord geeft Victor Frankl hierop. Hij zegt: ‘alles kan van iemand worden afgenomen behalve één ding, de laatste van de menselijke vrijheden, en dat is dat iemand in alle gegeven omstandigheden kan kiezen welke houding hij aanneemt. Elk moment is een keuze’. Oftewel: je hebt altijd een keuze in elke situatie hoe je reageert.
Gun jij jezelf geluk?
Met alle kleine momenten waarop ik mij goed voel zijn er ook talloze momenten dat ik mij echt niet goed voel. Ik heb soms momenten dat al het verdriet van alle verliezen in een keer naar binnen knalt. Bepaalde beelden die mij extra raken. Zoals de mensen in het zwart gekleed tijdens de Nationale Dodenherdenking op een bijna lege Dam. Een surrealistisch beeld. In hoeverre laat ik die beelden mij beïnvloeden en al dat verdriet? En vooral: hoe lang?
We hebben soms het idee dat we de last van de wereld op onze schouders moeten dragen. Maar het pad dat een ander beloopt, is niet jouw pad. Het is een kracht om elk pad in zijn waarde te laten en te accepteren dat jouw pad loopt hoe het loopt. Dit betekent niet dat je niet meer klaar mag staan voor anderen of anderen mag helpen. Juist die acties leveren een duurzamer goed gevoel op. Het helpt ook om stil te staan bij je persoonlijke drijfveren.
De lessen van Ikigai kunnen hierbij helpen. Ikigai is een Japans concept dat je de vraag stelt: ‘Waarom kom jij ’s ochtends je bed uit? Een diepere vraag daaronder is: Wat maakt het voor jou waard om te leven? Ok, die is heftig. Om het kleiner te maken, het zijn vier cirkels met de vragen: waar houd je van, waar ben je goed in, wat heeft de wereld nodig en waarvoor wordt je betaald? Of kun je betaald voor worden? Nog steeds erg heftige vragen. Maar als deze vier cirkels (passie, missie, beroep en roeping) elkaar overlappen heb je je Ikigai gevonden. En dan leef je nog lang en gelukkig… Wat een karwei…
Klaar voor vertrek
Deze tijd vraagt om een ander vertrekpunt om je goed te voelen. Voor de crisis voelde ik mij goed bij grote momenten, zoals reizen. Nu is dit niet mogelijk en ben ik op zoek gegaan naar een ander vertrekpunt. Als je in vroeger blijft hangen, is de winst van een goed moment te klein om te herkennen. Ik moedig je dan ook aan om vooral de momenten dat jij je goed voelt te vieren. Onze hersenen zitten helaas zo in elkaar dat de negatieve momenten veel langer beklijven. Kijk met mildheid naar jezelf en focus je op de dingen waar je wel invloed op hebt. Je doet wat je kan. En dat betekent ook dat het ook goed is als je je niet ok voelt.
Tenslotte wil ik nog drie lessen van Victor Frankl meegeven:
1. Humor is belangrijk en maakt de situatie dragelijker
2. Kunst maken en genieten van de natuur creëert geluksgevoelens
3. In elke omstandigheid zijn er altijd (kleine) dingen om dankbaar voor te zijn
En een laatste tip: lees de column van Danielle Braun (de link staat hieronder).
Bronnen:
https://joop.bnnvara.nl/opinies/mag-je-nu-gelukkig-zijn
Victor Frankl: De zin van het bestaan
https://www.actinactie.nl/aia-nieuws/actief-omgaan-met-corona/ https://www.zakenwijzer.nl/blog/angsten-keuzevrijheid-en-hoe-wij-er-met-ikigai-het-beste-van-kunnen-maken/
https://hypnoseinstituutnederland.nl/niet-kunnen-relativeren-en-technieken-om-dit-wel-te-doen/