Ik ben kapot moe. Hoe leer ik van de crisis?

Ik ben kapot moe. De hele dag zit ik ongegeneerd te gapen. Ik merk dat al dat nadenken over het dagelijks leven en de huidige veranderingen enorm veel energie kosten. Naar buiten gaan is enorm stressvol. En dan is dit pas de derde week ‘thuis zijn’. Inmiddels krijg ik ook hoofdpijn van dat online werken. Hoe kom ik dan toch de komende weken door? Hoe kan ik omgaan met deze crisis?

 

Verklaren en plek geven

Bij mij werkt het om wat er gaande is te verklaren en dat daarmee een plek te kunnen geven. Hiervoor haal ik voornamelijk kennis uit de antropologie en sociologie. Ik wil jullie kort meenemen in de vraag: ‘hoe kan ik omgaan met de huidige wereld vol veranderingen, angst en verlies’. Een van de eerste doelen die je jezelf kunt stellen is acceptatie. Dat betekent dat je als het ware een reset-knop indrukt en dan wonderbaarlijk een Esther 2.0 ontstaat. Ik zou willen dat het zo makkelijk was; het in één keer accepteren van en omgaan met deze tijd lukt helaas niet. We doorlopen eigenlijk ook een rouwproces in ons gedrag: ‘van ontkenning, naar woede, naar onderhandelen, naar depressie en dan aanvaarding’. Ik zit zelf nu in de fase van ‘onderhandelen’. Met de persconferentie gisteren was ik in een persoonlijke onderhandeling gekomen met Mark Rutte. ‘Minister President, alsjeblieft geen lock-down en laat het alsjeblieft voor de zomer klaar zijn’. Ik had mij dan ook ingesteld op 1 juni dus 28 april viel hierdoor alleszins mee. Zo nu en dan ga ik naar depressie en schiet ik door naar aanvaarding. Rouwen is dan ook geen lineair proces, maar zeker dynamisch.

 

Honeymoon fase

Antropologisch bekeken zaten velen van ons eerst in de Honeymoon-fase. Om mij heen hoorde ik veel mensen zeggen dat ze eindelijk een boek konden lezen, eindelijk meer tijd voor kinderen hadden en even op adem konden komen na een drukke tijd. Nu komen velen in de culture shock-fase terecht. Het is niet meer zo nieuw en we realiseren ons dat het nog wel even kan duren. Dat betekent echte verandering, niet korte aanpassing. Er komen frustraties. Ruzies ontstaan in supermarkten, onze spanningsbogen worden korter en we moeten al helemaal geen nummer van allemaal zingende BN’ers. En kunnen we niet gewoon terug naar het normale? In de laatste fase gaan we naar acceptie en begrip: het is zoals het is. En dan herleven we dezelfde fases opnieuw. We deinen op de golven van buitengewone momenten. Ik ben benieuwd, in welke fase zit jij?

 

Liminale tijden

Als routines worden doorbroken, moet je opnieuw nadenken. Er ontstaat een nieuw normaal. Daar was dan ook de gaap weer, die behoorlijk lang duurde. Al die veranderingen, hoe moet je daarmee omgaan? Ons brein is geprogrammeerd om alles in hokjes en vakjes te plaatsen. Alle prikkels die het brein binnenkrijgt kan het nooit op een goede manier verwerken. Het brein houdt dan ook van dingen die het al kent. We leven daarmee op het fundament van controle, maar juist nu zitten we op allerlei grenzen. In de antropologie noemen ze dat liminaliteit. Het woord liminaal betekent overgangsfase. Het gaat over de fase waarin je het één niet meer bent, maar ook nog niet helemaal het andere. Onze navigatie zegt ‘omkeren, indien mogelijk’. In onze buik voelen we het moment van de waarheid aankomen. We ontmoeten het nieuwe en dat maakt wellicht angstig. In liminale tijden is er een mogelijkheid om gebruik te maken van het veld dat open ligt. Bekijk het veld in stilte, luister en kijk ernaar. Daarna vind je de weg.

 

De belangrijkste les is het leren samenspelen en de emoties er laten zijn. Met beide voeten op de grond en de stilte zo nu en dan laten vallen. Probeer betekenis te geven aan deze periode vanuit je hart. Zet daarbij eens de antropologische bril op. Jitske Kramer definieert dit als volgt: antropologisch kijken is het vreemde proberen te doorvoelen, zonder dat je eigen mening er voortdurend doorheen dendert. Het is oké om het niet te weten. Neem de ruimte om stil te staan en er als een vogel boven te zweven. En stel jezelf de vraag: wat heb ik nodig om deze dag door te komen?

 

Veel van wat hier staat, heb ik zeker niet zelf bedacht. Ik heb de volgende bronnen gebruikt:

https://www.onlineseminar.nl/managementimpact/webinar/31113/het-onverwachte-hanteren/#watch-player

https://www.uva.nl/shared-content/faculteiten/nl/faculteit-der-maatschappij-en-gedragswetenschappen/nieuws/2020/03/bidden-helpt.html

https://2knowhow.nl/wat-is-liminaliteit-en-hoe-ga-je-ermeefom/